ผลงานภาพวาดชุดเทิดพระเกียรติในหลวงรัชกาลที่ 10
ผลงานภาพวาดชุดเทิดพระเกียรติในหลวงรัชกาลที่ 10
อาจารย์สมศักดิ์ รักษ์สุวรรณ
ภาพชุดของในหลวงรัชกาลที่ 10 เครือซีพีต้องการยกย่องเทิดพระเกียรติ ที่ทรงมีต่อประเทศชาติและประชาชนเช่นกัน โดยสื่อถึงเรื่องราวความต่อเนื่องจากที่ในหลวงรัชกาลที่ 10 ทรงขึ้นครองราชย์และทรงประกาศพระปฐมบรมราชโองการว่า “เราจะสืบสาน รักษา และต่อยอด และครองแผ่นดินโดยธรรม เพื่อประโยชน์สุขแห่งอาณาราษฎรตลอดไป” สะท้อนให้เห็นถึงสิ่งที่ในหลวงรัชกาลที่ 10 ทรงสืบสาน รักษา และต่อยอด ศาสตร์พระราชา และโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริของในหลวงรัชกาลที่ 9 เพื่อบำบัดทุกข์บำรุงสุขให้ประชาชนคนไทยมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น ประเทศชาติเจริญ ก้าวหน้า มั่นคง และบ้านเมืองมีความทันสมัย
ตั้งแต่เมื่อครั้งที่พระองค์ดำรงพระอิสริยยศเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ ทรงได้รับความไว้วางพระราชหฤทัยจากในหลวงรัชกาลที่ 9 ในการปฏิบัติพระราชกรณียกิจแทนพระองค์ และเสด็จฯ ไปทรงงานต่าง ๆ กว่า 44 ปี และเมื่อขึ้นครองราชย์ ทรงดำเนินตามเบื้องพระยุคลบาทในหลวงรัชกาลที่ 9 โดยทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจเพื่อสืบสานและรักษาโครงการต่าง ๆ ที่ในหลวงรัชกาลที่ 9 ริเริ่มดำเนินการไว้ให้เกิดความต่อเนื่อง เพื่อเป็นประโยชน์ต่อประเทศชาติและประชาชน ทั้งยังทรงต่อยอดโครงการส่วนพระองค์และโครงการพระราชดำริ เช่น การสืบสานรักษาคูคลอง โรงครัวพระราชทานเพื่อบรรเทาความเดือดร้อนของประชาชนผู้ทุกข์ยากหรือได้รับความลำบากจากภัยพิบัติ โครงการจิตอาสาพระราชทานเราทำดีด้วยหัวใจ ที่ส่งเสริมให้ประชาชนมีจิตอาสาทำคุณประโยชน์ให้กับประเทศชาติบ้านเกิดเมืองนอน พระราชทานความสุขให้ประชาชนผ่านโครงการอุ่นไอรักคลายความหนาว เพื่อน้อมรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณของในหลวงรัชกาลที่ 5 และในหลวงรัชกาลที่ 9 ส่งเสริมสืบสานความเป็นไทย ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณีในวันสำคัญของบ้านเมือง การปฏิบัติธรรมในวันสำคัญ พระราชทานทุนการศึกษาแก่เด็กยากจนและเด็กด้อยโอกาส ตลอดจนพัฒนาการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม รวมทั้งพัฒนาบ้านเมืองให้มีความทันสมัย การใช้เทคโนโลยีเพื่อเพิ่มขีดความสามารถให้ประเทศแข่งขันกับนานาอารยประเทศ และอำนวยความสะดวกสบายให้กับประชาชนคนไทย
โดยเครือซีพียังคงมีส่วนสนองงานในโครงการส่วนพระองค์และโครงการตามพระราชดำริที่ในหลวงรัชกาลที่ 10 ทรงสืบสาน รักษา ต่อจากในหลวงรัชกาลที่ 9 เช่น โครงการในสวนจิตรลดา ซึ่งเครือซีพีได้น้อมเกล้าฯ ถวายโรงสีข้าวที่มีเทคโนโลยีสมัยใหม่ โรงงานนม รวมถึงโครงการที่พระองค์ริเริ่ม เช่น โครงการอุ่นไอรักฯ การร่วมพัฒนาคูคลอง โรงครัวพระราชทาน โครงการจิตอาสาพระราชทานฯ ตลอดจนการริเริ่มโครงการใหม่ ๆ เช่น การตั้งโรงงานผลิตหน้ากากอนามัย ตั้งโรงพยาบาลสนามที่ทันสมัย โครงการสร้างเมืองอัจฉริยะที่จะส่งเสริมให้กรุงเทพมหานครเมืองหลวงของประเทศกลายเป็นมหานครของโลกที่ทันสมัย โครงการรถไฟความเร็วสูง ที่เชื่อมโยงกับโครงการเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก หรืออีอีซี โครงการเกษตรทันสมัยหรือMega Farm ฟาร์มเพาะปลูกขนาดใหญ่ที่มีการใช้เทคโนโลยีทันสมัย โรงงานอาหารสำเร็จรูปสมัยใหม่มีกระบวนการผลิตแบบระบบปิดโดยใช้เทคโนโลยีทันสมัย ซึ่งสะท้อนถึงยุคสมัยของในหลวงรัชกาลที่ 10 ที่บ้านเมืองมีการต่อยอดการพัฒนาที่ทันสมัยควบคู่กับการอนุรักษ์รักษาสิ่งที่มีคุณค่าของสังคมที่สืบสานมาจากในหลวงรัชกาลที่ 9
เบื้องหลังการสร้างสรรค์ผลงาน
อาจารย์สมศักดิ์เล่าถึงเบื้องหลังของการสร้างผลงานชุดเทิดพระเกียรติและพระราชกรณียกิจในหลวงรัชกาลที่ 9 และรัชกาลที่ 10
โดยใช้เวลาในการเก็บข้อมูลอยู่หลายเดือน และทำแบบครั้งที่ 1ครั้งที่ 2 ครั้งที่ 3 พบท่านประธานอาวุโส 3-4 ครั้ง ไปให้ท่านประธานอาวุโสดู หลังจากนั้นก็พบกับ ดร.อาชว์ และคุณวิเศษ ช่วยให้ข้อมูลต่างๆ รายละเอียดหลายๆ อย่าง
สำหรับภาพชุดในหลวงรัชกาลที่ 10 เช่นเดียวกับภาพชุดในหลวงรัชกาลที่ 9 อาจารย์ เริ่มงานนี้ที่สตูดิโอของอาจารย์ ที่พุทธมณฑล สาย 6 ตั้งแต่เดือนตุลาคม 2563 และมาเสร็จสิ้นราวเดือนสิงหาคม 2564 รวมเวลาประมาณ 10 เดือน งานทุกขั้นตอนเรียบร้อย แม้แต่ไม้ทำกรอบรูปไม่มีการใช้ตะปู ใช้เดือยหมด ในครั้งแรกจะใช้ไม้สัก แต่ไม้สักหนักเกินไป และไม้อยู่ด้านในไม่จำเป็นต้องใช้ไม้สัก จึงสั่งไม้สนจากต่างประเทศมา แล้วลงเดือย มีน้ำหนักเบาแต่แข็งแรง ถือว่างานมีคุณภาพ หุ้มด้วยแคนวาสผ้าลินิน เป็นผ้าลินินอย่างดี มีการใช้สีเกรดดี ยี่ห้อดี สีเกรดอาร์ทติสของฝรั่งเศสบ้าง ของฮอลแลนด์บ้าง ของอังกฤษบ้าง มีตั้งแต่ซีรีส์ 1 ถึง 7, 8 ใช้น้ำยาล้างพู่กันอย่างดี และวานิชยี่ห้อดี รูปก่อนที่จะมาติดตั้ง ได้ลงวานิชเคลือบ 2 รอบทำให้ดูชุ่มฉ่ำและมีมิติลึกเข้าไปอีก สีจะชุ่มฉ่ำทั้งรูป เหมือนกันหมด ชุดละ 5 ชิ้น และผืนผ้าเป็นผ้าม้วนเดียวกันหมด รูปที่เห็นเป็นทรงสูง หน้ากว้าง ใช้ผ้าใบหน้ากว้างมาวางแล้วก็ห่อไว้อย่างดี
รูปแต่ละชุดสูงขนาดนั่งร้าน 3 ชั้น โดยอาจารย์เริ่มทำงานตั้งแต่ภาพที่อยู่บนสุดก่อน ตามมาด้วยชั้นกลาง และชั้นล่าง ชั้นที่วาดง่ายสุดคือชั้นกลางเพราะนั่งง่าย วาดสบาย ชั้นบนก็ง่าย แต่ชั้นยากสุดคือชั้นที่ติดพื้น นั่งก็ไม่ได้ ต้องนอนวาด ทำให้ปวดหลัง อาจารย์บอกว่าปกติทำงานที่ไหน จะทำงานเต็มที่ทุกงานเหมือนกันหมด แต่สำหรับงานที่ทำมาติดที่สถาบันผู้นำมีลักษณะพิเศษ เพราะสิ่งแวดล้อมของที่นี่ ทั้งอินทีเรีย ทำให้สิ่งที่ใช้ในการสร้างงานต้องพิถีพิถัน เพราะสิ่งแวดล้อมที่นี่มีรายละเอียดสวยงาม เพราะส่วนหนึ่งนอกจากเป็นการเทิดพระเกียรติ แต่อีกส่วนหนึ่งก็เป็นเรื่องการตกแต่ง อินทีเรียต้องเข้ากับสิ่งแวดล้อมของสถานที่ กลมกลืนกับสิ่งแวดล้อม เป็นเรื่องราวเดียวกัน ต้องกลมกลืน สวยงาม และที่นี่มีบัวเป็นกรอบรูปได้สวยอยู่แล้ว ไม่จำเป็นต้องเอาภาพไปครอบบัว กลับกันบัวกลายเป็นกรอบรูป สวยงาม
สำหรับรูปในหลวงรัชกาลที่ 10 อาจารย์เลือกรูปในหลวงที่สง่างามที่สุดเช่นกัน และที่สำคัญอีกประการที่อาจารย์เลือกรูปนี้คือ สิ่งแวดล้อมของสถานที่แห่งนี้ซึ่งเหมือนกับวัง เป็นศิลปะยุโรป มีตู้ มีชินนาเรีย มีโคมไฟ คล้ายกับวัง จึงเลือกรูปที่พระองค์ทรงแต่งตัวเต็มยศเพื่อเทิดพระเกียรติพระองค์ รูปสวยที่สุด เต็มยศที่สุด และสถานที่ที่นี่ก็เต็มยศ และรัชกาลที่ 10 เต็มยศ พอนำมาติด ทุกอย่างลงตัวหมด สง่างาม
สำหรับเทคนิคการใช้สีของภาพชุดนี้ อาจารย์สมศักดิ์บอกว่า ภาพชุดนี้เป็นสีน้ำมันทั้งหมด คือสีอะคริลิคกับสีน้ำมันมีความใกล้เคียงกัน สีอะคริลิคผสมในน้ำ สีน้ำมันผสมด้วยน้ำมัน แต่สีน้ำมันดีกว่าตรงที่ว่ามันคลาสสิคกว่า คือคลาสสิคนี่ใช้มาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน เป็นที่ยอมรับ คลาสสิคเป็นสิ่งที่ไม่ตาย ใช้ต่อเนื่องมา ไม่มีวันตาย อดีตถึงปัจจุบัน และไปในอนาคต เป็นสิ่งสมบูรณ์แบบใช้กันต่อไปเรื่อยๆ
อาจารย์สมศักดิ์ให้ข้อคิดว่า ต่อไปภาพชุดนี้จะเหมือนบันทึกทางประวัติศาสตร์ เพราะถือเป็นการเค้นเอาแต่หัวกระทิมา ในเชิงปรัชญา สุดยอด ที่ในหลวงทั้งสองพระองค์ทรงทำอะไรมา สุดยอดที่บริษัททำอะไรมา ที่เป็นเนื้อเดียวกัน เพื่อที่จะทำให้ประเทศชาติเจริญรุ่งเรือง ที่จะให้ประชาชนอยู่ดีกินดี แล้วเอาเรื่องราวเหล่านี้มาผูกเป็นเรื่อง อย่างบริษัทเจริญโภคภัณฑ์เป็นบริษัทที่เกิดขึ้นสมบูรณ์แบบที่เชื่อมโยงกับในหลวงรัชกาลที่ 9 และรัชกาลที่ 10 พระองค์เป็นผู้นำที่เป็นแบบอย่างที่ดี และซีพีเป็นองค์กรที่ทำเพื่อคนไทย นำมารวมกันเป็นสิ่งที่ดีงาม และต่อไปรูปซึ่งมีคุณค่าอยู่แล้ว ต่อไปลูกหลาน พนักงานมาเห็น เป็นประวัติศาสตร์ของบริษัทซีพี ที่ตั้งแต่เจียไต๋ไปจนถึงยุคท่านประธานอาวุโสพัฒนามาถึงวันนี้ และต่อไปเด็กรุ่นใหม่จะต่อยอดอย่างไร และประวัติศาสตร์ตรงนี้ นอกจากเป็นคุณค่าทางศิลปะแล้ว ยังเป็นคุณค่าทางประวัติศาสตร์ของบริษัทด้วย ก็จะหวงแหนและจะมีคุณค่ามาก ใครมาเห็นก็ไม่ต้องพูด รูปเหล่านี้จะพูด รูปจะพูดแทน
ประวัติศิลปิน
อาจารย์สมศักดิ์ รักษ์สุวรรณ
เกิดเมื่อวันที่ 23 ธันวาคม 2505
จบการศึกษาปวช. วิทยาลัยศิลปหัตถกรรม นครศรีธรรมราช และ ศบ.(จิตรกรรม) มหาวิทยาลัยศิลปากร
เป็นจิตกรชาวตรัง ผู้เปี่ยมไปด้วยความสามารถ มีผลงานแสดงในนิทรรศการศิลปกรรมมากมาย ผลงานโดดเด่นของอาจารย์เป็นภาพวาดสีน้ำมันที่สะท้อนเรื่องราวของบ้านเมือง และการแสดงออกทางความคิดแบบตรงไปตรงมา ไม่เพียงบทบาท ในวงการศิลปะ ยังเป็นทั้งอาจารย์พิเศษ และเป็นผู้นำความเปลี่ยนแปลงต่อสถานภาพของศิลปินในประเทศโดยเป็นแกนนำในการจัดตั้งและปัจจุบันยังควบตำแหน่งเป็นถึงนายกสมาคมศิลปินทัศนศิลป์นานาชาติแห่งประเทศไทย ซึ่งมีผลงานโดดเด่นคือการรวมศิลปินมาจัดนิทรรศการครั้งใหญ่ เพื่อสร้างแรงสั่นสะเทือนทางศิลปะให้เกิดขึ้นกับสังคมในวงกว้าง